ปรัชญาเมิ่งจื่อ : ปราชญ์เมิ่งจื่อ
๒. บทกงซุนโฉ่ว ตอนท้าย
การนี้ สูงศักดิ์ระดับเจ้าฟ้าเจ้าแผ่นดิน ต่ำสุดจนถึงชาวบ้านธรรมดา ใช้ได้เช่นเดียวกัน เพราะความสำคััญมิได้อยู่ที่สวยงาม (อยู่ที่กตัญญู ซึ่งลูกทุกคนมีสิทธิเท่าเทียมกัน) (อีกทั้งเพื่อมิให้ไม้ถูกหนูเจาะ ซึมน้ำ ผุพังเร็ว เพื่อรักษาร่างกายของพ่อแม่ให้คงสภาพไว้ได้นานที่สุดเท่าที่จะทำได้) เช่นนี้ จึงจะถึงที่สุดของการตอบแทนพระคุณ บิดามารดา อันเป็นเรื่องสุดท้ายที่จะแสดงต่อท่านได้ แต่สำหรับพิธีการที่ทำไม่ได้นั้น อย่าทำตามใจที่ใคร่จะทำ (เกินกำลังความสามารถสภาพแวดล้อม) หากขาดแคลนเงินทอง ก็อย่าทำตามใจที่ใคร่จะทำ ให้ถูกต้องสมควรต่อจริยพิธี และมีเงินทองที่จะทำได้ คนโบราณปฏิบัติมาอย่างนี้ ไฉนครูจะทำเช่นนี้ด้วยไม่ได้" เพื่อพ่อแม่ที่วายชนม์ โลงศพหากทำให้หนาไว้ ก็จะป้องกันดินมิให้ประชิดร่างกาย เช่นนี้ ใจของผู้เป็นลูก จะไม่รู้สึกดีกว่าหรือ ที่ครูเคยได้ยินมา "กัลยาณชนจะไม่หวงแหนเสียดายสรรพสิ่งใด ๆ ในโลกเพื่อประหยัดค่าใช้จ่ายที่ทำให้แก่พ่อแม่" เสิ่นถง ขุนนางเมืองฉี เอาความเห็นส่วนตัว ถามท่านเมิ่งจื่อว่า "เมืองเอียนนั้นน่าจะถูกปราบปรามหรือไม่" ตอบว่า "น่า" (เพราะความผิดพลาดเสียหายมาก) จื่อไคว่ เจ้าเมืองเอียน จู่ ๆ ก้ยกตำแหน่งเจ้าเมืองให้เขาไปทำเช่นนี้ไม่ได้ จื่อจือ ขุนนางเมืองเอียน จู่ ๆ ก็ยกตำแหน่งอ๋องมาครองทำเช่นนี้ไม่ได้ เปรียนเช่นขุนนางคนหนึ่งอยู่ตรงนี้ แม้ท่านจะชื่นชอบเขาแต่โดยมิได้กราบทูลอ๋องทรงทราบ ท่านก็ยกตำแหน่งบำเหน็จบำนาญให้เขา ขุนนางคนนี้ไม่ได้รับพระบัญชาอนุญาต ก็รับเอาตำแหน่งบำเหน็จบำนาญไปดื้อ ๆ ทำเช่นนี้ได้หรือ เรื่องนี้ไม่ต่างกับจื่อไคว่ จื่อจือ ที่ยกตำแหน่ง รับตำแหน่งกันไปเอง ภายหลังเมืองฉีตีเมืองเอียน มีผู้ถามปราชญ์เมิ่งจื่อว่า "ท่านส่งเสริมให้เมืองฉีตีเมืองเอียนหรือ" ตอบว่า "มิได้" ครั้งหนึ่ง ขุนนางเสิ่นถงถามข้า ฯ ว่าเมืองเอียนน่าปราบปรามไหม ข้า ฯ ตอบว่า "น่า" หลังจากนั้นเขาคิดว่าสมควร เขาจึงไปตี แต่หากเขาจะถามข้า ฯ ต่อไปว่า ใครน่าจะเป็นผู้ตี ข้า ฯ ก็จะตอบว่า "กษัตริย์ทรงธรรมผู้ได้รับพระโองการฟ้า น่าจะเป็นผู้ตี" วันนี้มีผู้ฆ่าคน อาจจะถามว่า "คนนั้นน่าจะถูกฆ่าไหม" ข้า ฯ ก็จะตอบเขาว่า "น่า" หากเขาถามต่อไปว่า "ผู้ใดน่าจะเป็นคนฆ่า" ก็จะตอบว่า "ผู้พิพากษาตัดสินให่ฆ่าได้ตามโทษอุกฤษฏ์นั้น" วันนี้เมืองฉีไม่มีธรรมไม่ต่างกับเมืองเอียน แม้จะเป็นเมืองฉีตีเมืองเอียนแต่ก็เท่ากับเมืองเอียนตีเมืองเอียนเอง ข้า ฯ จะมีเหตุผลอะไรส่งเสริมให้เมืองฉีตีเมืองเอียน"
