ตามรอยอริยา
4 ท่านปราชญ์เมิ่งจื่อ 4
ปรัชญาที่มีผลสะท้อนใหญ่ยิ่งต่อผู้คนทั้งหลายที่ท่านเมิ่งจื่อทิ้งไว้ให้ คือเรื่อง "จิตกุศล" กับ "สี่เบื้องต้น" ( เซิ่งซั่น , ซื่อตวน ) ท่านว่า "คนเริ่มเดิมที จิตนี้เป็นกุศล ... ( เหยินจือชู เซิ่งเปิ่นซั่น ) ยกตัวอย่างว่า "เมื่อเห็น เด็กจะตกบ่อน้ำ ทันใด ล้วนวิตกห่วงใยไม่อาจดูดาย มิใช่ด้วยคบหากับบิดามารดาเด็ก มิใช่ด้วยเพื่อนพ้องผู้คนจะชมชื่น มิใช่คร้านที่จะฟังเสียงร้อง ความรู้สึก "เมื่อเห็น ทันใด" โดยมิได้เจาะจงยึดหมาย นั่นคือ "จิตเดิมแท้ แก่นแท้ของชีวิตจิตญาณ " อันเป็นกุศลบริสุทธิ์ ซึ่งมีอยู่ทุกคน"
สี่เบื้องต้น นั้นท่านกล่าวว่า
1. จิตสงสารเห็นใจ เป็นเบื้องต้นของการุณยธรรม
2. จิตละอายต่อบาป เป็นเบื้องต้นของมโนธรรมสำนึก
3. จิตเสียสละให้ เป็นเบื้องต้นของจริยธรรม
4. จิตรู้ผิดชอบ เป็นเบื้องต้นของปัญญาธรรม
ท่านยังเปรียบเทียบอีกว่า "ณ ชานเมืองฉี มีภูเขานิวซัน อุดมด้วยป่าไม้เบญจพรรณเขียวชะอุ่มสดใส ต่อมาถูกผู้คนมักง่ายตัดไม้ทำลายป่า จึงเหลือแต่ตอไม้ในสภาพแห้งแล้ง ..." "คนเริ่มเดิมที" หรือจิตเดิมแท้ก็เป็นเช่นภูเขาหนิวซันในสภาพเดิมที ภายหลังคนถูกทำลายด้วยกิเลสตัณหา ต้นไม้ถูกทำลายด้วยมีดพร้า เพลิงไฟ มีดพร้า เพลิงไฟ มองเห็นได้ แต่กิเลสตัณหา หาเห็นไม่ คน สัตว์ ตกสู่เหวลึกรู้จักหาทางปีนป่ายให้พ้นขึ้นมาได้ ต้นไม้ถูกตัดทอนทำลายยังพนายามแตกตาผลิใบ คนถูกทำลายจึงต้องพยายามเสริมสร้างชีวิตใหม่ ให้พ้นจากกิเลสตัณหา จะพ้นจากกิเลสตัณหาได้ ต้องเข้าใจถึง "แก่นแท้ของชีวิตจิตญาณ" หรือ "จิตเดิมแท้" ซึ่งมีสี่เบื้องต้นเป็นพื้นฐาน
หลักการดำเนินชีวิตของท่านเมิ่งจื่อ คือ
"ความร่ำรวยสูงส่งล้ำค่าไม่อาจนำราคะมาให้ได้
ยากจนเข็ญใจไม่อาจนำพาให้เปลี่ยนใจเสียหาย
อำนาจอิทธิพลใด ๆ ไม่อาจทำให้สยบหดหัว
ฟู่กุ้ยปู้เหนิงอิ๋น
ผินเจี้ยงปู้เหนิงอี๋
เอวยอู่ปู้เหนิงชวี "
ผู้เข้าถึง "แก่นแท้ของชีวิตจิตญาณ" แล้วเท่านั้นที่จะดำรงความสูงส่งของชีวิตอยู่ได้ท่ามกลางเขี้ยวเล็บแหลมคมรอบตัว ดำรงความสูงส่งของชีวิตอยู่ได้ในฐานะผู้เทิดทูน "ธรรมะ" ศิษย์ของท่านถามว่า อาจารย์ท่านดำรงสภาวะนั้นได้อย่างไร ท่านตอบว่า " เราอุ้มชูบำรุงเลี้ยงมหาพลานุภาพเที่ยงธรรมแห่งตนไว้ให้ดีเสมอ หว่อซั่นหยั่งอู๋เฮ่าหยันเจิ้งชี่ "
