[หนึ่งเดียว หลุดพ้น]

                                คุณธรรมแปด : กตัญญู   

                                    สะพานกตัญญู

        ที่อำเภอก่วงเหยา มณฑลซันตง มีสะพานชื่อว่า  "สะพานกตัญญู" เล่ากันว่าสพานแห่งนี้มีคน ๆ หนึ่งชื่อว่า  เฉินอวี้อิน  เป็นผู้สร้างด้วยกำลังของตนเพียงคนเดียว   เฉินอวี้อินเป็นคนในสมัยราชวงศ์ชิง ใกล้ ๆ บ้านที่พักอยู่ มีแม่น้ำสายหนึ่ง ยามปกติน้ำในแม่น้ำตื้นเขิน ผู้คนสามารถเดินข้ามได้ ปีหนึ่งในช่วงฤดูใบไม้ร่วงเกิดฝนตกหนักติดต่อกันหลายวัน ระดับน้ำในแม่น้ำสูงขึ้น บิดาของเฉินอวี้อินจะรีบข้ามฟากไปทำธุระ พอเดินไปถึงกลางแม่น้ำไม่ทันระวังจึงถูกกระแสน้ำพัดหายไป

        เมื่อเฉินอวี้อินโตขึ้น แม่ได้เล่าเรื่องการตายของพ่อให้ฟัง อวี้อินเจ็บปวดใจนัก และได้ตั้งปฏิญาณว่าจะสร้างสะพานเพื่อความปลอดภัยแก่คนข้ามฟากให้ได้ ด้วยเหตุนี้ ทุกวันเขาจะมายืนอยู่ริมแม่น้ำ คอยแบกคนข้ามไปมา  ทั้งน้ยังรวบรวมเงินที่หามาได้ เก็บสะสมทีละเล็กทีละน้อย เวลาผ่านไปสิบปี เขาจึงได้ว่าจ้างคนมาสร้างสะพาน อีกทั้งอยู่คุมงาน และลงมือสร้างสะพานเองด้วย ในที่สุดสะพานแห่งนี้ก็สร้างสำเร็จ  เพื่อเป็นการรำลึกถึงใจกตัญญู และความดีของเขาในครั้งนี้  ผู้คนจึงเรียกชื่อสะพานนี้ว่า  "สะพานกตัญญู"

[หนึ่งเดียว หลุดพ้น]

                              คุณธรรมแปด  :  กตัญญู

                      2. กตัญญูซึ้งถึงฟ้า น้ำในแม่น้ำลดได้

        ในสมัยราชวงศ์ถัง มีขุนนางผู้หนึ่งชื่อ ถุงจื่ออวี๋ ท่านเดินทางมาไกลเพื่อจะนำโลงศพบิดากลับบ้านเกิดที่จี๋สุ่ย พอถึงแม่น้ำจวี้ถังเจียง ตรงกับฤดูใบไม้ร่วงเป็นช่วงที่ฝนตกหนักพอดี เห็นน้ำในแม่น้ำกำลังไหลเชี่ยวกราก คนพายเรือจึงกล่าวว่า "น้ำเชี่ยวและฝนตกหนักอย่างนี้ เรือคงข้ามฟากไม่ได้แน่"  ในเวลานั้นจะไปต่อก็ไม่ได้ จะหันหลังคืนก็ไม่ได้ ท่านแหงนหน้ามองฟ้าร้องไห้โฮ วอนเบื้องบนโปรดเมตตา ให้สามารถข้ามแม่น้ำสายนี้ได้ด้วยเถิด ท่านร้องไห้จนระดับน้ำลดลงไปยี่สิบกว่าจั่ง  (1  จั่ง  = 3 1/2 )  คนพายเรือเห็นเช่นนั้น จึงรีบพายเรือข้ามไปโดยเร็ว เมื่อถึงฝั่งแล้วระดับน้ำก็สูงเท่าเดิม

        คนโบราณกล่าวว่า  "ร้อยความดีกตัญญูมาเป็นอันดับแรก"  ขอเพียงมีความกตัญญูอย่างจริงใจ เบื้องบนย่อมคุ้มครอง

[หนึ่งเดียว หลุดพ้น]

                               คุณธรรมแปด  :  กตัญญู 

                               3.  ชายใบ้ยอดกตัญญู

        ณ อำเภอคุนหมิง มณฑลยูนาน มีชายใบ้กตัญญูคนหนึ่งเขาเป็นคนยอดกตัญญู ครอบครัวมีฐานะยากจนมาก เขามีแม่ที่แก่ชราอยู่คนหนึ่ง ไม่ว่าท้องจะหิวหรือร่างกายจะหนาว ชายใบ้ก็จะรู้สึกก่อนทันที ไม่ต้องให้แม่บอกก็สามารถเข้าใจเองได้ ยิ่งไปกว่าันั้นครอบครัวยากจนไม่มีอาหารจะรับประทาน ชายใบ้คนนี้จึงต้องออกไปขอเศษอาหารที่ชาวบ้านทานเหลือ นำกลับมาให้แม่ เมื่อขอได้แล้วก็จะนำกลับมาให้แม่ของเขาทานก่อน แล้วตัวเองจึงค่อยทาน หากว่าแม่ไม่ได้ทานเขาเองก็จะไม่ยอมทานเช่นกัน ในยามที่แม่ของเขาโมโหขึ้นมา เขาก็จะแสดงท่าทีตลกขบขัน เต้นแร้งเต้นกาต่อหน้าแม่ หยอกล้อจนแม่สบายใจจึงหยุดทำ  แม่ของเขาไม่มีลูกคนอื่นอีก นอกจากลูกชายที่เป็นใบ้อยู่เพียงคนเดียว  ซึ่งเดิมทีมีความเศร้าโศกเสียใจอย่างมากที่ลูกชายเพียงคนเดียวเป็นใบ้ จึงทำให้เกิดความอบอุ่นใจ และกลับรู้สึกว่ามีลูกเป็นใบ้กตัญญู ยังดีกว่าลูกคนอื่นเสียอีก

        มีอยู่ครั้งหนึ่ง มีคนกำลังทานแตงโม เห็นชายใบ้เดินผ่านมา เขาจึงมอบแตงโมที่เหลืออีกครึ่งลูกให้กับชายใบ้ไป หลังจากได้รับมาแล้ว เขาก็ผผงกศรีษะขอบคุณ แล้วจึงนำแตงโมกลับบ้าน คนที่ทานแตงโมคนนี้มักได้ฟังชาวบ้านพูดบ่อย ๆ ว่าทุกครั้งที่เขาได้รับของจากใครก็จะนำกลับไปให้แม่ทานก่อนเขาจึงแอบติดตามชายใบ้ เพื่อพิสูจน์ให้เห็นกับตา สักครั้งหนึ่ง ซึ่งก็เป็นจริงดังว่า จึงยกย่องชายใบ้เป็นการใหญ่ว่า สิ่งที่คนเล่าลือกันนั้นเป็นเรื่องจริง หลังจากนั้นไม่นานแม่ของชายใบ้ก็ตายจากไป เพื่อนบ้านต่างหารือเรื่องบริจาคเงินเพื่อช่วยจัดงานศพ  ก็เห็นชายใบ้เดินผ่านมาอย่างรีบเร่ง แล้วดึงเสื้อชาวบ้านพาไปที่ข้างบ่อน้ำแห่งหนึ่ง แล้วชี้ลงไปในบ่อน้ำอยู่หลายครั้ง ตอนแรกทุกคนก็ไม่เข้าใจความหมาย จึงได้หย่อนเชือกลงไปดูในบ่อน้ำ ปราฏกว่าก้นบ่อมีเงินมากมาย ดังนั้น ไม่ว่าจะเป็นเสื้อผ้า โลงศพ  หรือเงินที่จะต้องใช้ในการจัดงานศพก็มีใช้อย่างเพียงพอแล้ว ชาวบ้านต่างมองหน้ากันอย่างตกตะลึงและไม่รู้ว่าเงินจำนวนนี้ได้มาจากไหน มีคนพูดขึ้นว่า  "ทุก ๆ วันที่ชายใบ้ไปขออาหารกลับมา เขาจะเอาเงินหนึ่งเหรียญโยนลงไปในบ่อ ทำอยู่เช่นนี้ทุกครั้งไปแน่นอนว่าเมื่อสะสมนานวันเข้า จึงมีเงินจำนวนมากมายเช่นนี้ได้" 

        หลังจาก ชายใบ้คนนี้ได้จัดงานศพของแม่ผ่านไปเรียบร้อยแล้ว เขาก็ได้ย้ายไปที่อื่น ผู้คนในอำเภอคุนหมิงก็ไม่มีใครเห็นแม้แต่เงาของชายใบ้ยอดกตัญญูคนนี้อีกเลย 

[หนึ่งเดียว หลุดพ้น]

                                 คุณธรรมแปด  :  กตัญญู 

                     4. การรักษาทนุถนอมร่างกายเป็นการกตัญญู

        เล่อเจิ่งจื่อชุน เป็นลูกศิษย์ของท่านเจิงจื่อ มีอยู่ครั้งหนึ่งขณะเดินลงไปห้องโถงไม่ทันระวังจึงได้รับบาดเจ็บที่ขา หลายเดือนที่เขาไม่ได้ออกไปข้างนอก ใบหน้ายังมีสีหน้าของความกลัดกลุ้มอยู่  เหล่าลูกศิษย์ทั้งหลายจึงถามว่า  "อาจารย์ ... ขาของท่านก็หายดีแล้ว แต่ว่าหลายเดือนแล้วที่ท่านไม่ยอมออกไปข้างนอก อีกทั้งยังมีสีหน้าที่กลัดกลุ้ม แท้จริงแล้วเป็นเพราะเหตุใดครับ"

         เล่อเจิ่งจื่อชุน ก็บอกว่า "คำถามของเจ้าถามได้ดีใมาก !  คำถามของเจ้าถามได้ละเอียดรอบคอบมาก !  ข้าเคยฟังหลักธรรมของการกตัญญูจากท่านอาจารย์เจิงจื่อมาอยู่บทหนึ่ง ซึ่งท่านเจิงจื่อก็ได้ฟังต่อจากท่านขงจื่อ  ท่านขงจื่อกล่าวว่า "สรรพสิ่งทุกอย่างฟ้าเป็นผู้ให้กำเนิด ดินเป็นผู้เลี้ยงดู ไม่มีอะไรยิ่งใหญ่ และสำคัญไปกว่าคน พ่อแม่ได้ให้กำเนิดเราอย่างสมบูรณ์ครบถ้วน  อย่างนี้จึงสามารถพูดได้ว่า กตัญญู"  และสามารถทำให้ร่างกายไม่ถูกทำร้าย ไม่ทำเรื่องน่าละอาย  นั่นจึงสามารถพูดได้ว่า  "กลับคืนทั้งหมดได้อย่างสมบูรณ์"  ดังนั้น กัลยณชนแม้เวลาเดิน ครึ่งก้าวก็ต้องระมัดระวัง และก็ไม่ลืมที่จะกตัญญู  แต่ตอนนี้ข้าลืมหลักของการกตัญญู ผิดต่อพ่อแม่ ดังนั้น ใบหน้าจึงยังคงมีสีหน้ากลัดกลุ้มอยู่"

        ดังนั้น คนที่เป็นลูกทุกคนในโลกใบนี้ จะต้องมองให้เห็นถึงความสำคัญของการรักษาทะนุถนอมร่างกาย รักษาสุขภาพให้ดี ป้องกันไม่ให้ร่างกาย  ผม  ผิวพรรณ ได้รับบาดเจ็บ อันนี้ก็คือ ส่วนหนึ่งของการกตัญญู   

       

[หนึ่งเดียว หลุดพ้น]

                               คุณธรรมแปด  :  กตัญญู

                 5. ห้วงคิดกตัญญูชั่วขณะจิต ชุบชีวิตให้ฟื้นขึ้นใหม่

        สมัยก่อนมีหญิงแซ่จาง คนหนึ่ง วันหนึ่ง ขณะอยู่ที่บ้าน เผอิญสามี มีธุระออกไปข้างนอก ในคืนนั้น นางก็นอนอยู่กับแม่ ขณะที่นางหลับตกกลางดึก นางฝันไปว่า เทพอัสนีประนามนางว่า "อดีตชาติเจ้าไม่กตัญญู ตืนนี้จะต้องถูกฟ้าผ่า ! " ตอนนั้นนางตกใจสพดุ้งตื่นขึ้นมา แล้วก็เป็นเช่นนี้นจิง ๆ ตอนกลางดึกฝนก็ตก ฟ้าผ่าโหมกระหน่ำ ลมที่พัดโหมมาเสียงดังไปหมด ในใจนางรู้สึกว่าฝันนี้เป็นจริง ดังนั้น นางจึงคิดในใจว่า "หากเราต้องถูกฟ้าผ่าจริง เพราะบาปกรรมในชาติก่อน เป็นเรื่องที่ยากจะหลีกเลี่ยง แต่ว่าคืนนี้พอดีเรามานอนกับแม่  ถ้าหากถูกฟ้าผ่าตายในห้อง เกรงว่าจะทำให้แม่ตกใจกลัว"  ดังนั้นเมื่อเกิดความคิดนี้ขึ้นมา ก็เอาเสื้อคลุมเดินออกประตูบ้านไป เดินไปถึงใต้ต้นไม้ นางก็หลับตาเตรียมรับการลงโทษจากเทพอัสนี แต่ว่าขณะที่ก้มหน้า้ก้มตา รอคอยเทพอัสนีลงโทษอยู่นั้น ทันใดนั้นเองนางก็ได้ยินเสียงเทพอัสนีพูดมาจากท้องฟ้าว่า "เพราะเจ้ามีความคิดที่กตัญญู จริงใจ  เบื้องบนได้นิรโทษกรรมที่ไม่กตัญญูในอดีตชาติของเจ้าแล้ว"  พูดจบ เสียงฟ้าผ่า เปรี้ยง !  และเงียบหายไปอย่างไร้ร่องรอย นางจางได้ฟังดังนั้น ก็คุกเข่ากับพื้นกราบขอบพระคุณทันที มีความซาบซึ้งอย่างมาก เพิ่งจะรู้ว่าความเมตตาของเบื้องบนนั้นไร้ขอบเขต ให้อภัยกับคนในทุกโอกาส ขอเพียงเรารู้สำนึกกลับตัวทันเวลา ฟ้าเบื้องบนก็ไม่พิฆาตผู้ที่สำนึกผิดเสมอมา