ท่านเหลาจื่อกล่าวว่า :
อันเภทภัยหรือวาสนาของมนุษย์นั้น แต่เดิมไม่มีการกำหนดตายตัว ต่างล้วนเกิดจากการที่มนุษย์เราต่างสร้างขึ้นมา จึงต้องไปรับผลเหล่านั้น ผลดีผลร้ายที่ตอบสนอง ก็จะเป็นประดุจหนึ่งเงาที่คอยตามตัว ตัวตรงเงาก็ย่อมตรง ตังเอียงเงาก็เอียงไปด้วย ดังนั้นฟ้าดินได้มีเทพคอยตรวจตราบันทึกความผิดของมนุษย์ โดยวัดจากความผิดหนักเบาที่ได้กระทำแล้วนำมาใช้ตัดสินในการตัดทอนอายุขัย ทำให้อายุขัยของมนุษย์นั้นถูกตัดทอนไปเรื่อย ๆ ตามความผิดที่ได้กระทำ นอกจากนั้นยังอาจถูกทำโทษให้ยากจนข้นแค้นบ้านแตกสาแหรกขาด หรืออาจมักประสบทุกข์เภทภัย ถูกผู้คนพากันรังเกียจ ถูกโทษทัณฑ์หรือภัยพาล อีกทั้งความเป็นมงคลทั้งหลายก็จะหลีกลี้หนีหาย ดาวแห่งเคราะห์ก็จะทำให้เกิดพิบัติภัยแก่ผู้ที่ได้ประกอบกรรมชั่ว และเมื่อคนชั่วเหล่านี้ได้ถูกตัดทอนอายุขัยไปเรื่อย ๆ จนหมดสิ้น ความตายก็จะเข้ามาเยือน
ในทุก ๆ อากัปกิริยาของมนุษย์ ล้วนมีเทพเจ้าคอยกำกับตรวจสอบ ทั้งเทพเจ้าซันไถ เทพดาวเหนือ ที่วนเวียนอยู่เหนือศรีษะมนุษย์คอยบันทึกความผิดบาปที่ได้ก่อขึ้น อีกทั้งตัดทอนอายุขัยตามแต่หนักเบาที่ได้สร้างไว้ ทั้งยังมีเทพซันซือ ที่อยู่ในกายมนุษย์ เมื่อถึงวันเกิงเซิง ( ทุก ๆ หกสิบวัน จะเวียนมาถึงวันเกิงเซิงหนึ่งครั้ง ก็คือทุก ๆ ประมาณสองเดือน ) ก็จะกลับขึ้นไปบนสวรรค์ เพื่อถวายรายงานความผิดบาปทั้งหลายของมนุษย์ ต่อท้าวสักกเทวราช นอกจากนั้นในแต่ละบ้าน ก็ยังมีเทพเจ้าเตาไฟ ในทุก ๆ วันสิ้นเดือน ก็จะขึ้นไปรายงานความผิดบาปของมนุษย์เช่นกัน
มนุษย์ผู้ใดที่ได้สร้างความผิดบาปเอาไว้ เบื้องบนก็จะอาศัยความผิดเล็กใหญ่ที่ได้กระทำนั้นในการมาตัดลดอายุขัย ความผิดใหญ่ลดสิบสองปี ความผิดเล็กตัดร้อยวัน ซึ่งความผิดน้อยใหญ่ทั้งสิ้นนั้น มีอยู่นับหลายร้อยอย่าง ด้วยเหตุนี้ ผู้ที่ปรารถนาจะมีอายุยืน จึงสมควรจะระมัดระวังวาจาและความประพฤติ จึงจะหลีกเลี่ยงการกระทำผิด และไม่ถูกตัดทอนอายุขัยนี้ได้
สิ่งใดที่สอดคล้องต่อหลักธรรม เป็นความดีงาม ก็ควรเข้าหาและน้อมนำไปปฏิบัติ ส่วนสิ่งใดที่ผิดต่อธรรม เป็นความเลวร้ายก็ควรระมัดระวัง อย่าได้ไปกระทำ ทุกๆ กิริยาวาจา หรือแม้แต่ห้วงคิดนั้น ก็ไม่ควรที่จะให้ออกห่างจากสัมมาธรรม แม้จะอยู่ตามลำพัง ในที่ที่ไม่มีใครมองเห็น หรือไม่มีใครได้ยินเสียง ก็ไม่ควรกระทำความผิดใดใด
อีกทั้งการเป็นมนุษย์ สมควรที่จะสั่งสมบุญกุศล มีความรักความเมตตาต่อชีวิตทั้งหลาย ช่วยเหลืออนุเคราะห์ผู้ยากไร้ ปล่อยสัตว์ละเว้นปาณาติบาต เป็นข้าราชการ พสกนิกรควรมีความจงรักภัคดีต่อพระมหากษัตริย์ เป็นลูกควรกตัญญูต่อบุพการี เป็นพี่น้องต้องมีความปรองดอง พี่พึงเอ็นดูน้อง น้องควรเคารพพี่ เมื่อบำเพ็ญกายใจตนให้เที่ยงตรงเช่นนี้แล้ว ก็จะสามารถเป็นแบบอย่าง และสามารถกล่อมเกลาผู้คนรอบข้างได้
